Lòng tự trọng của loài chó

Năm ấy tôi quen một huấn luyện
viên dạy chó nghiệp vụ trong quân
đội. Tôi hỏi anh: "Loại chó thông
minh nhất có thể đạt được tới trình
độ như thế nào?". Anh trả lời: "Trừ
chuyện không biết nói ra, chúng
không khác gì người". Câu trả lời của
anh khiến tôi sửng sốt.
Tôi hỏi tiếp: "Phải chăng câu này
của anh có lẫn lộn nhiều màu sắc
tình cảm?" "Không đâu!" - Anh nói.

Rồi anh kể cho tôi nghe dăm ba câu
chuyện về loài chó, đều là những
chuyện chính anh từng trải qua. Có
mấy chuyện tôi đã quên mất rồi, duy
chỉ có một chuyện sau đây thì cho
đến nay tôi vẫn còn nhớ như in.
Trong doanh trại của anh có một
con chó cực kỳ thông minh tên là
Đen. Để trắc nghiệm năng lực phản
ứng của nó, một hôm mấy huấn
luyện viên dạy chó nghĩ ra một biện
pháp đặc biệt. Họ chọn hơn chục
người xếp thành một hàng, sau đó
cử một người trong số đó vào trong
doanh trại "lấy cắp" một vật đem
giấu đi, rồi lại trở về đứng trong
hàng. Khi mọi việc đã xong xuôi,
huấn luyện viên dạy chó dắt con
Đen đến, bảo nó đi tìm vật bị mất.
Con Đen chạy đi, chỉ một loáng sau
đã thấy nó ngoạm vật kia mang đến.
Huấn luyện viên dạy chó cả mừng vỗ
vỗ lên đầu nó tỏ ý khen ngợi. Rồi
anh chỉ tay vào hàng người kia, bảo
con Đen đi tìm kẻ đã lấy cắp vật ấy.
Nó chạy đến dí mũi hít hít ngửi ngửi
hết người này đến người khác, chẳng
mấy chốc đã cắn quần một anh lôi
ra ngoài hàng, đúng là anh "kẻ cắp"
kia.

Phải nói rằng như vậy con Đen đã
hoàn thành trọn vẹn nhiệm vụ được
giao, thế nhưng huấn luyện viên dạy
chó lại cứ một mực lắc đầu bảo nó:
"Không, không phải người ấy! Tìm lại
đi!" Con Đen tỏ ý hết sức ngạc
nhiên, mắt nó ánh lên nỗi nghi
hoặc, thắc mắc, vì nó tin chắc rằng
mình không hề tìm nhầm người;
nhưng mặt khác nó lại tuyệt đối tin
tưởng vào huấn luyện viên của
mình. "Đây, đây là chuyện thế nào
nhỉ?" - nó nghĩ.

"Không phải người ấy! Đi tìm lại đi!"
Huấn luyện viên cứ khăng khăng
bảo. Con Đen tin vào huấn luyện
viên, nó quay lại tìm... Nhưng sau
nhiều lần thận trọng ngửi đi ngửi
lại, cuối cùng nó vẫn cứ cắn quần
anh chàng kia lôi ra.

"Không! Không đúng!" Huấn luyện
viên lại lắc đầu. Tìm lại đi! Con Đen
mỗi lúc một thêm nghi hoặc, đành
chạy lại chỗ hàng người kia. Lần này
nó đánh hơi ngửi rất lâu, rất lâu để
xác định ai là kẻ cắp. Sau cùng, nó
đứng lại bên cạnh anh "kẻ cắp" kia
rồi quay đầu nhìn huấn luyện viên,
tỏ ý - tôi cảm thấy chính là người
này đây...

"Không! Tuyệt đối không phải người
ấy!" Huấn luyện viên lại quát to, nét
mặt trở nên nghiêm nghị. Lòng tự
tin của con Đen bị đập tan tành. Dĩ
nhiên nó tin vào huấn luyện viên
hơn là tin vào bản thân nó. Rốt cuộc
nó bỏ tên kẻ cắp kia và đi tìm người
khác. Nhưng người khác... đều
không đúng mà?

"Nó ở trong hàng người ấy đấy! Mau
tìm ra ngay!" - Huấn luyện viên quát
lên. Con Đen vô cùng thất vọng
chán nản. Nó dừng lại bên chân mỗi
người một lúc, nhìn nhìn ngó ngó
xem người đó có giống tên kẻ cắp
hay không, rồi quay đầu nhìn ánh
mắt của huấn luyện viên, hy vọng có
thể tìm thấy chút ít tín hiệu hoặc
biểu thị gì đấy... Cuối cùng, khi nó
nắm bắt được một chút xíu biến đổi
trong ánh mắt của huấn luyện viên,
nó cắn quần người đứng bên cạnh
và kéo ra.

Tất nhiên, lần này thì nó đã nhầm.
Nhưng huấn luyện viên của nó cùng
mấy người kia thì lại cười ha hả.
Tiếng cười khiến con Đen trở nên lú
lẫn. Sau cùng huấn luyện viên gọi
"kẻ cắp" bước ra ngoài hàng, rồi bảo
con Đen: "Lần đầu mày tìm đúng
rồi, nhưng mày sai ở chỗ không kiên
trì mình đúng..."

Một điều khiến huấn luyện viên và
tất cả mọi người có mặt lúc ấy không
thể hiểu được và vô cùng kinh ngạc,
vô cùng ân hận, là ngay trong
khoảnh khắc ấy họ đã nhìn thấy: Khi
con Đen hiểu ra chuyện vừa rồi là
một vụ lừa dối, nó "ngoào" lên một
tiếng vô cùng đau khổ, mắt ứa ra
những giọt nước mắt nóng hổi. Sau
đấy nó ủ rũ gục đầu nặng nề, thui
thủi từng bước bỏ đi...

- Đen! Đen! Mày đi đâu thế hả?
Huấn luyện viên sợ hãi đuổi theo
hỏi tới tấp.

Con Đen chẳng hề đoái hoài tới
người rèn dạy nó, cứ cắm cúi đi ra
khỏi doanh trại.

- Đen! Đen! Tao xin lỗi mày! Huấn
luyện viên òa lên khóc.

Nhưng con Đen chẳng hề xúc động,
nó không thèm ngoái lại nhìn chủ
mình.

- Đen! Đừng giận! Tao chỉ đùa mày
một tí thôi mà! Huấn luyện viên
chạy đến ôm chặt lấy con chó, nước
mắt nóng hổi từ mặt anh lã chã rơi
xuống con Đen. Con chó giãy giụa
tuột ra khỏi vòng tay của huấn luyện
viên, rồi nó thủng thẳng, lừ đừ từng
bước đi lên quả đồi ở bên ngoài
doanh trại, tìm một chỗ khuất gió
xoài bốn chân nằm xuống đất...

Mấy ngày sau đấy con Đen không ăn
không uống, ủ rũ chán chường. Mặc
cho huấn luyện viên dỗ dành, nựng
nịu thế nào đi nữa, nó cũng nhất
định không chịu tha lỗi cho anh.

Lúc bấy giờ mọi người mới hiểu ra:
Dù chỉ là con chó thôi, nó cũng cần
sự tự trọng của mình!

- Update: TruyệnTeenVệt